نمایش مبدأ برای جاوااسکرپت - javascript (زبان برنامه نویسی)

'''جاوااسکریپت''' (به انگلیسی: ''JavaScript'') یک زبان [[برنامه‌نویسی تفسیری]]، [[سطح‌بالا]]، [[پویا]] و [[چندالگویی]] است که به‌طور گسترده برای توسعهٔ وب استفاده می‌شود. این زبان به‌طور عمده در [[سمت کاربر]] (Client-side) در مرورگرها اجرا می‌شود و برای ایجاد صفحات وب تعاملی، اعتبارسنجی فرم‌ها، انیمیشن، و ارتباط با سرور بدون بارگذاری مجدد صفحه کاربرد دارد.

== تاریخچه ==
جاوااسکریپت در سال ۱۹۹۵ توسط [[برندان آیک]] در شرکت [[نت‌اسکیپ]] طراحی شد و ابتدا با نام LiveScript معرفی گردید، اما به دلایل بازاریابی به JavaScript تغییر نام یافت. با وجود شباهت اسمی، این زبان با [[جاوا (زبان برنامه‌نویسی)|جاوا]] تفاوت‌های اساسی دارد.

== ویژگی‌ها ==
* زبان تفسیری (interpreted) و بدون نیاز به کامپایل
* [[شی‌گرایی بر اساس نمونه]] (Prototype-based OOP)
* پشتیبانی از برنامه‌نویسی تابعی (Functional Programming)
* اجرای مستقیم در مرورگرهای وب
* تعامل با عناصر صفحه از طریق [[DOM]]
* قابلیت اجرا در سمت سرور با [[Node.js]]

== کاربردها ==
* توسعهٔ صفحات وب تعاملی (فرانت‌اند)
* ساخت اپلیکیشن‌های موبایل و دسکتاپ با فریم‌ورک‌هایی مانند [[React Native]] و [[Electron]]
* توسعهٔ اپلیکیشن‌های سمت سرور با [[Node.js]]
* بازی‌های تحت وب
* ارتباط با سرور از طریق [[AJAX]] و [[Fetch API]]

== کتابخانه‌ها و چهارچوب‌ها ==
جاوااسکریپت دارای اکوسیستم بسیار گسترده‌ای است. برخی از کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌های محبوب عبارتند از:
* [[React]]
* [[Vue.js]]
* [[Angular]]
* [[jQuery]]
* [[Express.js]]
* [[Next.js]]
* [[Svelte]]

== مزایا ==
* اجرا در تمام مرورگرهای مدرن
* یادگیری آسان
* تعامل‌پذیری بالا با رابط کاربری
* جامعهٔ بزرگ و منابع آموزشی فراوان
* امکان استفاده در سمت کاربر و سمت سرور

== معایب ==
* وابستگی زیاد به مرورگرها و تفاوت در پیاده‌سازی آن‌ها (تا پیش از استانداردسازی کامل)
* ضعف‌های امنیتی در صورت عدم استفادهٔ صحیح
* پیچیدگی کدها در پروژه‌های بزرگ بدون استفاده از چهارچوب‌ها

== استانداردسازی ==
جاوااسکریپت بر پایهٔ استاندارد [[ECMAScript]] توسعه یافته‌است. نسخه‌های مهم این استاندارد عبارتند از:
* ES5 – گسترش استفاده در مرورگرها
* ES6 (یا ES2015) – اضافه شدن کلاس‌ها، Promise، Arrow Function و...
* نسخه‌های جدیدتر مانند ES2016 تا ES2023 شامل ویژگی‌های جدید متعددی هستند

== تفاوت با جاوا ==
با وجود شباهت نام، جاوااسکریپت و [[جاوا (زبان برنامه‌نویسی)|جاوا]] دو زبان کاملاً متفاوت با نحو، اهداف و نحوهٔ اجرا متفاوت هستند. نام JavaScript صرفاً دلایل بازاریابی داشت.

== منابع ==
* [https://developer.mozilla.org/fa/docs/Web/JavaScript JavaScript در MDN Web Docs]
* [https://tc39.es ECMAScript استاندارد رسمی]
* [https://en.wikipedia.org/wiki/JavaScript JavaScript در ویکی‌پدیای انگلیسی]

[[رده:زبان‌های برنامه‌نویسی]]
[[رده:توسعه وب]]
[[رده:زبان‌های برنامه‌نویسی اسکریپتی]]
[[رده:زبان‌های برنامه‌نویسی شی‌گرا]]
[[رده:فناوری وب]]